Kemoterapi, kanser hücrelerini yok etmek için ilaç kullanılmasıdır. Daha fazla kanser hücresi yapmak amacıyla bölünen ve büyüyen kanser hücrelerini kontrol altına almaya çalışır. Çünkü kanser hücreleri sağlıklı hücrelerden daha hızlı bölünür ve büyürler. Kemoterapi, kanserli hücreleri sağlıklı hücrelerden daha hızlı bir şekilde yok eder. Kemoterapi ilaçları güçlü olduğundan; bazı sağlıklı hücreler de dahil olmak üzere, pek çok büyüyen hücre üzerinde hasara yol açabilir. Bu hasara kemoterapinin yan etkileri neden olmaktadır.

Kemoterapi Çeşitleri

Bu güçlü ilaçlar ile kemoterapiye standart kemoterapi, klasik kemoterapi veya sitotoksik kemoterapi denir.

İlaçların birkaç türü ayrıca kanser tedavisinde kullanılır. Kanser hücrelerinde bulunan genleri ya da proteinleri bloke ederek, kanser hücrelerini yok eden yeni ilaçların çoğuna “hedefe yönelik ilaçlar” denir. Çünkü bu tedaviler kanser hücreleri üzerinde spesifik olarak çalıştıkları için, farklı yan etkilere neden olurlar ve sağlıklı hücrelere daha az zarar verirler. Kanser tedavisinin diğer türleri, kanserle savaşmak için bağışıklık sistemi ile çalışan hormonlar ve ilaçlar içermektedir.

Kemoterapi Nasıl Uygulanır?

İntravenöz (IV) kemoterapi: Birçok klasik kemoterapi ilacı doğrudan damar içine enjeksiyongerektirir. Doktorlar, bu prosedürü intravenöz veya IV kemoterapi olarak adlandırırlar. Tedavi birkaç dakikadan birkaç saate kadar sürebilir.

Bazı IV ilaçları, eğer birkaç gün veya bir hafta boyunca alınırsa, daha iyi çalışır. Bu da devamlı infüzyon kemoterapi ile mümkündür.

Oral (ağız yoluyla) kemoterapi: Bazı klasik kemoterapi ilaçları ağız yoluyla alınabilir. İlaçlar hap, kapsül ya da sıvı olabilir. Hedefe yönelik tedaviler olarak adlandırılan yeni ilaçların çoğu bu şekilde çalıştığından beri kanser için oral tedavi şimdi daha yaygındır. Bu ilaçların bazıları günlük verilir ve diğerleri daha az sıklıkta verilir.

Enjekte kemoterapi: Genellikle kas, kol ve bacakların yağlı kısmına ve karın kısmına kemoterapi ilaçlarının enjekte edilmesi mümkündür.

Arterden kemoterapi: Arter (atardamar) kalpten vücudun başka bir kısmına kan taşıyan bir kan damarıdır. Bazen, kemoterapi ilaçları doğrudan kansere giden bir arter içine enjekte edilir. Doktorlar bu prosedürü intraarteriyel kemoterapi veya IA kemoterapi olarak adlandırırlar.

Periton ya da karın içine kemoterapi: Bazı kanser türleri için, ilaç doğrudan karnınıza yerleştirilmiş olabilir. Bu tür tedavi, periton (karın zarı) içeren kanserler için etkilidir. Periton; karın iç yüzeyini kaplar ve bağırsaklar, karaciğer ve mideyi çevreler. Yumurtalık kanseri, sıklıkla peritona yayılan bir kanser türüdür.

Topikal kemoterapi: Bazı kemoterapi ilaçları krem şeklinde cilde uygulanır.

Kemoterapi Ne Kadar Sürer?

               6 ay veya bir yıl gibi belirli bir süre için kemoterapi alabilirsiniz. Ya da işe yaradığı sürece uygulanması planlanabilir.

               Birçok klasik kemoterapi ilaçlarının yan etkileri her gün tedavi verilmesi için çok ağırdır. Doktorlar genellikle bu ilaçları belirli aralar ile verirler. Böylece hastaların bir sonraki tedaviden önce dinlenme ve iyileşmesi için zamanı olur. Bu da, sağlıklı hücrelerin iyileşmesi sağlar.

Örneğin, ilk gününde bir doz kemoterapi alabilirsiniz. Daha sonra tedavi tekrarlanmadan önce 3 hafta iyileşme süresi verilebilir. Her 3 haftalık periyotlara, “tedavi döngüsü” denir. Bu tedavi döngüleri ile tedavi 3 ay ya da daha fazla sürer.

               Doktorlar bazı kanserleri tedavi döngüsü aralıklarına daha az iyileşme süresi belirleyerek tedavi eder. Buna doz-yoğun programı denmektedir. Bazı kanserlere karşı kemoterapiyi daha etkili yapabilir. Ancak aynı zamanda, yan etki riskini artırır. Sizin için en iyi program hakkında doktorunuzla konuşun.

Kemoterapinin Amacı

               Kemoterapinin hedefleri; kanser türüne ve ne kadar uzağa yayıldığına bağlıdır. Bazen, ana amacı, kanserin tümünden kurtulmak ve geri nüksetmesini engellemektir. Eğer bu mümkün değilse, gecikmesi veya kanser büyümesini yavaşlatmak için kemoterapi gerekebilir.

               Kemoterapi kanser büyümesini geciktirdiğinde veya yavaşlattığında, aynı zamanda kanserden kaynaklı bazı semptomları da azaltabilir. Kanserin büyümesini geciktirmek amacı ile verilen kemoterapiye bazen “palyatif kemoterapi” denir.

Kemoterapi Kanseri Tedavi Eder Mi?

               Doktorlar farklı zamanlarda, farklı şekillerde kemoterapi kullanırlar. Bunlar, aşağıdakileri içerir:

-Ameliyat veya radyoterapi öncesi tümörü küçültmek için – doktorlar bu prosedürü neoadjuvan kemoterapi olarak adlandırırlar.

-Ameliyat veya radyoterapi öncesi kalan kanser hücrelerini öldürmek için – doktorlar bu prosedürü adjuvan kemoterapi olarak adlandırırlar.

-Tek tedavi yöntemi olarak – örneğin, kan veya lenf sistemi kanserleri tedavisi için. Lösemi ve lenfoma örnek verilebilir.

-Tekrarlayan (nükseden) kanser, yani tedaviden sonra geri gelen kanser için.

-Metastatik kanser, yani vücudun diğer kısımlarına yayılan kanser için.

Kemoterapi Planlaması

               Birçok kanser ilacı kullanılabilir. İlaçlarla kanser tedavisinde uzmanlaşmış bir doktor tarafından kemoterapi planınız reçete edilecektir. Kemoterapi planında ilaç kombinasyonu verilebilir, çünkü bazen tek bir ilaç yerine ilaç kombinasyonu daha iyi etki gösterebilir.

Kemoterapi ilaçları, doz ve tedavi programı birçok faktöre bağlıdır. Bunlar aşağıdakileri içerir:

-Kanser türü

-Tümör boyutu, konumu ve yayılıp yayılmadığı – doktorlar bu prosedürü “kanser evreleme” olarak adlandırırlar.

-Yaşınız ve genel sağlık durumu

-Bazı yan etkiler ile ne kadar iyi başa çıkılabileceği

-Herhangi bir diğer tıbbi durum olması

-Önceki kanser tedavileri

Kemoterapi Nerede Uygulanır?

               Klinik, doktor ofisinde ya da hastanede kemoterapi alabilirsiniz. Tedavinin bazı türleri için evde ilaç alınabilir.

Kanser İçin Diğer İlaç Tedavileri

               Klasik kemoterapi ilaçları birçok kanser tedavisinin önemli bir parçasıdır. Bu ilaçlar, kanser hücreleri ve sağlıklı hücreleri etkiler. Ancak bilim adamları, kanser tedavisi için daha spesifik çalışan yeni ilaçlar tasarlamaktalar. Bu tedaviler farklı yan etkilere sebep olabilir.

               Doktorlar, bu yeni kanser ilaçlarını tek başına kullanabilirler.  Ama genelde klasik kemoterapi ile birlikte verilir. Bu yeni kanser ilaçları hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki bölümü okuyun.

Hormon tedavisi: Bu tedaviler vücudun hormon miktarını değiştirir. Hormonlar vücudun doğal olarak yaptığı kimyasal maddelerdir. Bunlar, belirli hücre veya organların aktivitesini kontrol etmeye yardımcı olurlar. Hormon düzeyleri çeşitli kanser türlerini kontrol ettiği için doktorlar hormon tedavisi kullanırlar. Bu kanser çeşitlerine bazı göğüs ve prostat kanserleri dahildir.

Hedefe yönelik tedavi: Bu tedavi kanser hücrelerinin büyümesi için gereken, kanser hücrelerinde bulunan genler veya proteinleri hedefler ve devre dışı bırakır. Genellikle sağlıklı hücrelerde bulunmazlar. Hedeflenmiş tedavi, klasik kemoterapiden farklı yan etkilere neden olur.

İmmünoterapi: Bu tür tedavi, vücudunuzun doğal savunma mekanizmasının kanserle mücadele etmesine yardımcı olur. Vücudunuzun doğal savunma sistemine “bağışıklık sistemi” denir, bu yüzden tedavi “immünoterapi” olarak adlandırılır. Bu tedavi türü, gelecekte kanser tedavisinde giderek daha önemli bir rol oynayacaktır.