Radyoterapi Nedir?

Radyoterapi yüksek enerji dalgalarından oluşan ışınların vücudun bir kısmına nüfuz etmesi ile gerçekleştirilen bir tedavidir.

-Radyoterapi ağrısızdır.

-Harici radyoterapi sizi radyoaktif yapmaz. Vücudunuzda radyasyon taşımazsınız.

-Radyoterapi genellikle hafta sonları hariç haftanın her günü yapılır.

-Radyoterapi seansının süresi birkaç dakika ile yarım saat arasında sürebilir. Radyoterapi seanslarının uzunluğu hizmet aldığınız merkezde kullanılan cihazın özelliklerine bağlı olarak değişir. Merkezimizde kullanılan TrueBeam teknolojisi ile bu süre 2-3 dakikaya kadar düşebilmektedir. Tedavi seanslarında hazırlık aşamaları vb. için yaklaşık 30 dakika ayırmalısınız.

-Radyoterapi esnasında dengeli bir beslenme ve bolca dinlenme önerilir.

-Cildin radyoterapiye maruz kalan bölgesi hassaslaşabilir ve kolay tahriş olabilir.

-Radyoterapinin yan etkileri genellikle geçicidir ve vücudun tedavi edilen bölgesine bağlı olarak değişir.

Radyoterapi Nasıl Etki Eder?

Yüksek dozlu radyasyon hücrelerin büyümesini önler veya hücreleri öldürür. Kanserli hücreler çoğu normal hücreden daha hızlı bölündüğü ve büyüdüğü için, radyoterapi birçok kanser türünün tedavisinde başarılı sonuç verir. Bu esnada normal hücreler de radyasyondan etkilenir ancak çoğu radyasyonun etkilerinden kurtulur.

Sağlıklı hücreleri korumak için doktorlar hastaya verilen radyasyon dozunu sınırlar ve tedaviyi zamana yayar. Bunun yanı sıra radyasyonu kanserli bölgeye yönlendirirken, sağlıklı hücreleri mümkün olduğunca korumak için çeşitli yöntemler kullanılır.

Radyoterapinin Amaçları ve Faydaları Nelerdir?

Radyoterapinin amacı sağlıklı hücrelere mümkün olduğunca az zarar vererek kanserli hücreleri öldürmektir. Radyoterapi vücudun neredeyse her yerindeki birçok çeşit kanseri tedavi etmek için kullanılabilir. Radyoterapi cerrahi yöntemlere benzer olan lokal bir tedavi yöntemidir, vücudun belli bir bölümündeki kanserli hücreleri hedef alır. Bazen hekimler tedavi sonuçlarını iyileştirmek için radyoterapiyi, kemoterapi gibi vücudun tamamına ulaşan tedavi yöntemleri (sistemik tedaviler) ile beraber kullanmayı tercih eder.

Radyoterapinin Riskleri Nelerdir?

Kanser hücrelerine zarar veren veya hücreleri öldüren kısa ve yüksek dozlu radyasyon ışını sağlıklı hücrelere de zarar verebilir, hatta bu hücreleri öldürebilir. Işının normal hücreler üzerindeki bu etkisi tedavinin yan etkilerine yol açar. Radyoterapinin çoğu yan etkisi iyi bilinmektedir. Bu yan etkiler, doktor ve hemşirenizin yardımı ile kolayca ortadan kaldırılabilir. Yan etkilerin riski genelde kanser hücrelerini öldürmenin faydalarından daha hafiftir.

Radyoterapi Nasıl Uygulanır?

Radyoterapinin iki yöntemi vardır: Harici veya dahili. Bazı hastalara her iki tedavi birden peş peşe uygulanır.

Kansere karşı radyoterapi tedavisi gören çoğu hastaya harici radyoterapi uygulanır. Bu tedavi türü genelde hastane ve tıp merkezlerinde günübirlik ve ayaktan uygulanır. Harici radyoterapide kullanılan cihaz, yüksek-enerji ışınlarını, kanserli bölgeye ve bu bölgenin etrafını çevreleyen sağlıklı dokuya doğru uygular.

Harici radyoterapide en yaygın olarak kullanılan cihaza “lineer akseleratör” adı verilir. NeoLife'da kullanılmakta olan Varian TrueBeam STX cihazı dünya çapında bu konuda kullanılan en hızlı, en etkin, sağlıklı dokuya en az zarar veren cihazlardan biri olarak kabul edilmektedir.

TrueBeam STX:

3-Boyutlu Konformal Radyoterapi,

IMRT (Intensity Modulated Radiotherapy: Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi),

IGRT (Image Guided Radiotherapy: Görüntü Kılavuzluğunda Radyoterapi),

IGRS (Image Guided Radiosurgery: Görüntü Kılavuzluğunda Radyocerrahi),

SBRT (Stereotactic Body Radiotherapy: Stereotaktik Vücut Radyoterapisi)

RapidArc (Hacimsel Yoğunluk Ayarlı Ark Terapi)

gibi tüm ileri radyoterapi ve radyocerrahi yöntemlerinin bir arada toplandığı tek sistemdir.

               Eş zamanlı görüntüleme, hasta pozisyonlama, hareket ve ışın yönetimi ve doz ayarlama işlemlerini bir arada kullanarak hedef ile ışının uyuşmasını sağlayarak, hedef çevresindeki sağlıklı dokuları en yüksek düzeyde korur.

               Tümörün etrafında hareket ederek tedavi süresini bir kaç dakikaya indirir. Klasik yöntemlerde bu süre çok daha uzundur.

Vücutta radyasyonun etki edeceği her tür tümörün tedavisinde etkilidir.

               Dahili radyoterapide, radyasyon kaynağı doğrudan tümörün veya hedef dokunun bulunduğu bölgeye yerleştirilir. Bu radyasyon tedavisi yöntemine “Brakiterapi” adı verilir.

Brakiterapi; jinekolojik, akciğer, mide, yemek borusu, meme ve prostat gibi farklı organlara ait birçok farklı kanser türünün tedavisinde kullanılabilir. Merkezimizde sonradan yüklemeli ''Yüksek Doz Hızlı Brakiterapi'' tekniği ile jinekolojik tümörlerde de tedavi uygulanmaktadır. Tedavi planlamasında BT ve MR yardımıyla 3 boyutlu planlama yapılmakta, bu sayede hedefi daha doğru belirlerken normal dokular daha iyi korunabilmektedir.

               Yüksek Doz Hızlı (YDH) Brakiterapi: Radyasyon onkoloğunuz tarafından önerilen radyasyon dozu vücudun içine tümöre yakın olarak yerleştirilen bir aplikatör vasıtası ile uygulanır. Bu tedaviler ağrı vermez ve seanslar yaklaşık 5 ile 15 dakika arasında sürer.

               Brakiterapi uygulamaları genelde radyasyon onkoloğunuz tarafından planlanan bir seri seans ile zamana yayılarak gerçekleştirilir. Bu yöntem daha yüksek bir radyasyon dozunu etrafındaki sağlıklı dokuya zarar vermeden direkt olarak tümöre uygulama fırsatı verir.

               Kanseri radyasyon ile tedavi eden bir doktor - radyasyon onkoloğu - hastalığınıza uygun tip ve dozda tedaviyi önerir. Tedaviniz konusunda uzmanlaşmış bir ekip tarafından gerçekleştirilir.

Bu ekipte genellikle:

-Medikal Fizik Uzmanı,

-Radyoterapi Teknikeri,

-Radyoterapi Hemşiresi bulunur.

-Sağlık ekibiniz de diğer branşlardan uzmanlar da gerektiğinde size yardımcı olacaktır.

Doktorunuz Tedavisi Nasıl Planlanır?

-BT-Simulasyon radyasyon tedavisi planlamasında ilk aşamadır. BT taraması genel olarak 5 dakikadan daha az sürer ve tamamen ağrısızdır. Bu randevu esnasında tedaviniz için gereken maske vb. gibi (immobilizasyon) sabitleme gereçleri üretilir. Bu gereçler BT-Simülasyon işlemi esnasında ve her radyoterapi seansında hastanın doğru pozisyonda ve sabit kalmasını sağlamak için kullanılır.

-Bir sonraki tedaviniz öncesinde, radyasyon onkoloğu ve medikal fizik uzmanı BT taramanız sonucunda elde edilen bilgileri kullanarak radyasyon tedavinizin parametrelerini içeren bir tedavi planı oluştururlar.

-Radyoterapi teknikeri ise bu planı kullanarak seanslarınızı gerçekleştirir.

-NeoLife'da kullanılan BT tarama cihazı, gelişmiş tedavi planlama sistemi ile, radyasyon onkoloğuna tümörü ve etrafındaki sağlıklı dokuyu doğru bir şekilde belirleme ve görme imkanı sağlar. Bu en doğru tedavi yaklaşımını belirleme ve daha doğru bir şekilde uygulamayı mümkün kılar.

-Birçok kanser tipi için radyoterapi genelde haftada 5 gün olmak üzere 6 veya 7 hafta boyunca uygulanır.

-Alacağınız toplam radyasyon dozu ve tedavi seansınız, tümörün büyüklüğüne, tipine, yerine, genel sağlık durumunuza ve görmekte olduğunuz diğer medikal tedavilere göre değişiklik gösterir.

Tedavinin Yan Etkileri Nelerdir?

-Harici radyoterapi vücuduzun radyoaktif olmasına yol açmaz. Bu nedenle, tedaviniz süresince diğer insanlarla aynı ortamda bulunmaktan sakınmanıza gerek yoktur.

-Radyoterapinin çoğu yan etkisi, tedavi edilen alanla ilgili ortaya çıkar. Birçok hastada neredeyse hiç yan etki görülmez. Doktor ve hemşireniz size olası yan etkiler ve ne yapmanız gerektiği hakkında bilgi verecektir.

-Radyoterapinin yan etkileri her ne kadar hoş olmasa da, genellikle ciddiyet arz etmez ve genelde ilaç tedavisi ve diyet değişiklikleri ile kontrol edilebilir.

-Radyoterapi değişik kan hücrelerinin sayısını azaltabilmektedir. Bazı durumlarda, tedavi edilen bölgeye bağlı olarak, kanınızdaki alyuvar, akyuvar ve trombosit sayısını ölçtürmek için rutin kan sayımı yaptırmanız gerekebilir.

Terapi Esnasında Kendinize Bakmak İçin Neler Yapabilirsiniz?

               Her hastanın vücudu radyoterapiye farklı yanıt verir. Radyoterapi gören hemen hemen her hastanın, kendi sağlığını koruması ve tedaviye ek fayda sağlaması için kendilerine ekstra özen göstermesi gerekir.

Akılda tutulması gereken bir takım genel kurallar şöyledir:

-Tedaviye başlamadan önce doktorunuzu kullandığınız her türlü ilaç ve varsa alerjileriniz ile ilgili bilgilendirin.

-İyi beslenme çok önemlidir.

-Vitamin destekleri ve bitkisel ürünler kullanmadan önce doktorunuza danışın.

-Vücudunuzun tedavi edilen bölgesinde giysilerinizin sizi sıkmamasına özen gösterin.

-Tedavi edilen bölgenin derisine nazik olun.

Yan Etkiler İle Başa Çıkmak

Yan Etkiler Herkes İçin Aynı mıdır?

               Radyoterapinin yan etkileri bir hastadan diğerine değişiklik gösterir. Tedaviniz esnasında hafif sayılabilecek yan etkiler yaşayabileceğiniz gibi, hiç yan etki hissetmemeniz de mümkündür. Radyoterapinin en sık görülen ilk yan etkileri, halsizlik ve deride değişimlerdir. Bu yan etkiler vücuttaki her türlü tümörün tedavisinde belirebilir. Diğer yan etkiler vücudunuzun hangi bölgesinin tedavi edildiğine gore değişebilir. Örneğin, baş bölümünde yapılan radyoterapi geçici veya kalıcı saç dökülmesine neden olabilir. Tedavi mide, bağırsaklar veya ağız bölümü ile ilgili ise iştahınız azalabilir. Bununla birlikte birçok yan etki geçicidir. Bu esnada da rahatsızlığınızı azaltmanın çeşitli yolları bulunmaktadır.

Yan Etkiler Aktivitelerinizi Etkiler mi?

               Yaşadığınız yan etkiler aktivitelerinizi ve yaşam şeklinizi etkilemek zorunda değildir. Bu genellikle yan etkilerin şiddetine göre değişir. Birçok hasta tedavisi boyunca işine devam eder, yemek pişirir ve hobilerini sürdürür. Bazı durumlarda doktorunuz tedavi edilen bölgeyi tahriş edecek davranışlardan kaçınmanızı isteyebilir.

Halsizliğin Nedeni Nedir?

-Yorgun ve enerjisiz hissetmek, yani halsizlik, kanser hastalarının çoğu tarafından belirtilen en yaygın yan etkidir. Bunun tam nedeni her zaman belli olmayabilir. Kan hücrelerinin sayısının azalması, uykusuzluk, ağrı, iştahsızlık da halsizliğe yol açabilir.

-Birçok kişi radyoterapinin ilk birkaç haftasının ardından yorgun hissetmeye başlar. Radyoterapi esnasında vücut iyileşmek için fazla miktarda enerji harcar. Hastalığınız ve radyoterapi için günlük seyahatleriniz ve radyasyonun sağlıklı hücreleriniz üzerindeki etkisi nedeni ile de yorgun hissedebilirsiniz. Bitkinliğiniz ve yorgunluğunuz tedavinizin bitmesinden sonra yavaş yavaş kaybolacaktır.

-Yorgun hissettiğinizde fiziksel aktivitelerinizi azaltın ve boş zamanlarınızı dinlenmeye ayırın. Bazen yürüyüş gibi hafif egzersizler yorgunluğunuzu üzerinizden atmakta yardımcı olabilir.

-Eğer tam zamanlı bir işte çalışıyorsanız aynı tempoyu korumak isteyebilirsiniz, ancak bazı hastalar radyoterapi esnasında izin kullanmayı veya çalışma saatlerini azaltmayı seçerler. Her iki durumda da aile bireylerinizden size günlük işlerinizle ile ilgili destek istemeniz önerilir.

Cildinize Nasıl Bakmalısınız?

-Nadiren tedavi edilen bölgede kızarıklık ve