Kadın ve erkeklerde görülen kanser türleri

Erkeklerde en sık görülen kanserler akciğer, prostat kanseri ve mesane kanseridir. Kadınlarda en sık görülen kanserler ise meme kanseri, tiroid kanseri ve kolorektal kanseridir. Genç bir nüfusa sahip olduğumuz için meme kanseri gelişmiş ülkelerde 60'lı yaşlarda görülürken ülkemizde 50 yaş altında meme kanseri görülme sıklığı dünya ortalamalarının çok üstünde. Zaman içinde kadınlarda sigara içimi arttığı için kadınlarda akciğer kanseri görülme sıklığı artıyor.

Bölgesel olarak görülen kanserler

Türkiye'de genel olarak tüm bölgelerde kadınlarda meme, erkeklerde akciğer kanseri en sık görülen kanser türleri. Doğu Anadolu Bölgesi'nde mide kanserinin hem erkeklerde, hem de kadınlarda ikinci sıklıkla görülüyor.

Çevresel faktörlerin etkisi büyük

Araştırmaların kanser vakalarının üçte ikisinde çevresel faktörlerin etkili olduğunu gösteriyor.

Kanser oluşumuna neden olabilen çevresel faktörler; sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam, tütün ve alkol kullanımı, aşırı güneş ışığı maruziyeti, hava, su ve gıdalar yoluyla alınan karsinojen kimyasal maddeler, kanserojen virüs ve bakteriler (hepatit B, hepatit C, AIDS, human papilloma virüs, helikobakter pylori gibi), radyasyon, benzidin içeren boyalar, asbestos, radon ve hormonlardır. Büyük radyasyon kazaları ya da nükleer patlamalar dışında çevresel koşullara bağlı kanser yavaş yavaş oluştuğu için kanserojen etkilerini ölçmek kolay değildir.

Modern yaşam kanseri nasıl etkiliyor?

Bilimsel çalışmalara göre modern yaşam koşullarının da kanser üzerinde tartışılmaz etkileri var. Çok et tüketen, az hareket eden, spordan uzak kalan toplumlarda meme ve kalın bağırsak kanserine daha fazla rastlanıyor. Güney Amerika gibi cinsel yaşamın daha serbest olduğu ülkelerde rahim ağzı kanserleri sık görülüyor. Az gelişmiş Afrika ülkelerinde HIV taşıyıcılığı yaygın olduğu için AIDS'e bağlı kanserler daha fazla. Türkiye'de hepatit B taşıyıcılığı yüksek. Bu nedenle hepatit B taşıyıcılığına bağlı hepatosellüler karsinom görülüyor. Hepatosellüer karsinom karaciğerin kendi dokusundan kaynaklanan bir kanser türüdür.

Stres kanseri tetikliyor

Kronik stres kanserleşmeye yol açabiliyor. Kanserli hastalarımızda iflas, yakın kaybı, gibi geçirilmiş ağır travmaların hem hastalığın başlamasına, hem de seyrinin kötüleşmesine etkili olduğunu görüyoruz. Travmaları herkesin bağışıklık sistemi aynı şekilde algılamıyor ve tolere edemiyor. Travma nedeniyle bazı insanların bağışıklık sistemleri hasara uğruyor. Bağışıklık sisteminin hasara uğraması sonucu kanserli hücreler tanınamıyor ve yok edilemiyor. Bu durum kanser hücresinin üreyerek çoğalmasına neden oluyor.

Türkiye'de kanserde erken tanıda gelişmiş ülkelerin gerisinde

Erken tanısı mümkün olan kanserler genellikle yavaş seyirli olan kanserler. Meme, kalın bağırsak, prostat ve rahim ağzı kanseridir.

Bu kanserleri yılda bir jinekolojik muayene, mamografi, meme ultrasonografi uygulanması, ürolojik muayene ve PSA testi ile erken evrede yakalamak mümkün.

Türkiye'de yeterli onkoloji merkezi yok

Kanser hastalarının yönlendirilmesi ve tedavisinin çok disiplinli çalışan merkezlerde yapılması büyük önem taşıyor. Kanser hastasının tedavisinde ilgili cerrahi branş, tıbbi onkolog, radyasyon onkoloğu, patolog, nükleer tıp uzmanı, radyolog, psikiyatrist gibi bir çok branş hekiminin bir arada çalışması önemli.

Ucuz olduğu için piyasada bulunmayan kanser ilaçları var

Türkiye'de kanser tedavisinde kullanılan ilaçlarının hemen hemen tamamı sosyal güvenlik kurumu (SGK) geri ödeme kapsamında. Ruhsatsız ilaçları da bakanlık izniyle getirmek mümkün. Ancak iyileştirici özelliği olan ama fiyatı ucuz olduğu için zaman zaman piyasada bulunmayan bazı önemli kanser ilaçları mevcut. Fiyatı çok ucuz olduğu için firmalar getirmek istemiyor. Euro sürekli yükseliyor. Sağlık Bakanlığı ucuz ilaç politikası gereği euro kurlarını sabitlemiş durumda. Bu nedenlerle zaman zaman bazı ilaçlarla ilgili piyasada sıkıntı yaşanabiliyor.

Bitkisel ürünler fayda yerine zarar verebilir

Kanser tedavisi gören birçok hasta doktoruna danışmadan bitkisel ürünlerden de destek alıyor. Bu da tedavi sırasında birçok yan etkiye neden oluyor. Kanser ilaçları geliştirilirken diğer maddelerle etkileşimlerine bakılıyor. Ama her tür ürünle etkileşimine bakılması mümkün değil. Örneğin uzmanlar greyfurt kandaki ilaç düzeyini etkilediği için kemoterapi sırasında kesinlikle önermiyor ve yasaklıyor. Hastaların günlük normal gıdaları dışında hiçbir maddeyi tedaviyle birlikte almasını istemiyoruz. Piyasada kansere faydası olduğu söylenen ürünlerin etkisi kanıtlansaydı ilaç olurlardı. Bizim genel önerimiz hastaların tedavi sonrasında da kullanacağı alternatif ürünler konusunda hekimlerini bilgilendirmeleri. Çünkü aldıkları bitkisel ürünler fayda yerine zarar bile verebilirler.

Bu süreçte dernek çalışmalarına ne şekilde devam ediyor? Son olarak neler söylemek istersiniz?

Dernek merkezimiz onkoloji hastalarımızın zor durumda kalmamaları için faaliyetlerine devam etmektedir.  Kanserle Mücadeleyi Destekleme Derneği Kanserli Çocuklara Bir Umut Ol İktisadi İşletmesi olarak çalışmalarımız aralıksız sürmektedir.